Prod. pszczele

Pierzga

Przynoszony przez zbieraczki pyłek kwiatowy jest składowany w pustych komórkach plastra, a pszczoły nielotne pracujące w ulu zwilżają je miodem i śliną, rozdrabniają, a następnie ubijają warstwami. Po napełnieniu ¾ głębokości komórki tak rozdrobnione pyłki pokrywa się miodem, co zabezpiecza go przed dostępem powietrza. Wtedy dochodzi, w warunkach beztlenowych do fermentacji mlekowej, a powstały kwas mlekowy konserwuje zapas pokarmu.

Tak powstaje pierzga, jeden z najmniej znanych i jeden z najbardziej ciekawych produktów pszczelich.

Mówiąc kolokwialnie pierzga to kiszony pyłek pszczeli i podobnie jak inne kiszonki wykazuje wiele ciekawych właściwości zdrowotnych. Tak zakiszony pokarm jest trwały w przechowywaniu , łatwiej trawiony przez pszczoły, ma niższe pH, posiada witamy i enzymy. Jeżeli pierzga przeznaczona jest na zimę- pszczoły dopełniają komórkę miodem i zasklepiają woskiem. Zużycie pierzgi przez rodzinę pszczelą wynosi od 15 do 45 kg. rocznie. Znaczną jej część zużywają 3-6 tygodniowe pszczoły karmicielki do produkcji mleczka pszczelego i karmienia larw. Skład chemiczny pierzgi ma istotny wpływ na jakość pokarmową mleczka pszczelego, a tym samym rozwój rodziny pszczelej. Stwierdzono, że  niedobór pierzgi powoduje w dużym stopniu zmniejszenie odporności pszczół na niektóre choroby. Pszczoły odżywiane pierzgą żyją dłużej od odżywianych pyłkiem.

Skład pierzgi to istne bogactwo dobroczynnych składników:  białka 10-40%, wśród 25 aminokwasów m.in. metionina, lizyna, treonina, histydyna, leucyna, izoleucyna, walina, fenyloalanina i tryptofan; węglowodany 13-55%, głównie fruktoza i glukoza; tłuszcze 1-20%, zarówno kwasy nasycone i nienasycone, fosfolipidy, fitosterole; polifenole ok. 1,6% m.in.: flawonoidy, leukotrieny, katechiny i kwasy fenolowe; witaminy rozpuszczalne w wodzie: C (do 300 mg/100 g), z grupy B – B1, B2, B6, kwas nikotynowy, kwas pantotenowy, kwas foliowy, biotyna, rutyna i inozytol; rozpuszczalne w tłuszczach: A (do 200 mg/100 g) i E ,makroelementy: potas, magnez, wapń, sód; mikroelementy: miedź, cynk, chrom, mangan, molibden, kobalt, krzem, selen, żelazo; związki triterpenowe – kwas oleanolowy i jego izomer kwas b-ursolowy oraz betulina zapobiegające tworzeniu raka, angiogenezie

Łatwo się domyślić, że pierzga musi posiadać szerokie zastosowanie prozdrowotne. Regularne stosowanie przyczynia się do wzmocnienia odporności, poprawy wzroku, polepszenia pamięci oraz zdolności koncentracji. Szczególnie polecana jest w leczeniu stanów zapalnych jelit, anemii, chorobie nadciśnieniowej, cukrzycy, braku łaknienia, w stanach wyczerpania, zmęczenia, w chorobach układu nerwowego. Bardzo dobre efekty daje stosowanie pierzgi w schorzeniach wieku starczego, łuszczycy oraz zaburzeniach wzroku. Kuracja jest skuteczna w walce z przerostem gruczołu krokowego oraz w czasie rekonwalescencji po przebytych chorobach, operacjach i leczeniu antybiotykami. W naturalny sposób pomaga w problemach z bezsennością i stresem.

Pierzga posiada również zastosowanie w kosmetyce. Kosmetyczne zalety pierzgi wynikają z zawartości kwasu L-mlekowego. Wzmaga on regenerację skóry. Dzięki temu składnikowi skóra lepiej wchłania dostarczone jej składniki mineralne. Kwas L-mlekowy pobudza produkcję kolagenu, a to zwiększa jej gęstość. 

Skóra staje się bardziej jędrna i nawilżona. Pierzga zawiera naturalną witaminę K, która działa wzmacniająco na naczynia krwionośne. Oprócz tego, kosmetyki zawierające pierzgę odblokowują pory i działają antybakteryjnie, co zapobiega powstawaniu niedoskonałości.

Z punktu widzenia wartości profilaktycznych i leczniczych pierzga różni się od pyłku pszczelego nie tylko znacznie bogatszym składem, ale przede wszystkim stopniem przyswajalności. Pyłek kwiatowy zamknięty w swojej skorupce jest przyswajany przez ludzki organizm na poziomie 15-20%. Pod wpływem pszczelich enzymów i miodu pierzga staje się produktem przyswajalnym przez nas w około 80%, co wyraźnie przemawia na jej korzyść w porównaniu ze zwykłym pyłkiem kwiatowym.

Powstaje pytanie gdzie kupić pierzgę. Tradycyjnie polecamy bezpośrednie zakupy u pszczelarzy. Należy pamiętać, że pozyskanie pierzgi ot trudna sprawa i wymaga od pszczelarza sporego doświadczenia. Pozbawienie pszczół zbyt dużej ilości tego pokarmu może skutkować problemem z zimowlą pszczół. Dostępna jest również pierzga w miodzie – produkt warty spróbowania. Ostatnio pojawiła się pierzga w formie kapsułek.

MLECZKO PSZCZELE

Mleczko pszczele w języku angielskim nosi nazwę royal  jelly czyli w dosłownym tłumaczeniu  królewska galaretka. Nie jest to przypadkowa nazwa. W ulu mleczko pszczele wytwarzają pszczoły zwane karmicielkami . Jest to substancja o barwie kremowej i cierpkim smaku.  Larwy robotnic i trutni są karmione mleczkiem pszczelim przez pierwsze 3 dni, natomiast królowa matka całe życie. Matka żyje od 4-6 lat, pszczoły maksymalnie w okresie zimowym kilka miesięcy.  Nasuwa to słuszny wniosek, że mleczko musi posiadać wyjątkowe właściwości odżywcze.

Mleczko pszczele składa się z wody (ok 60-70 %), cukrów  (11-23%), tłuszczy (2-8%), białek (9-18%) . Jest prawdziwą skarbnicą makro i mikroelementów i witamin. Zawiera między m innymi  z mikro i makroelementów:  miedź, magnez, potas, fosfor, żelazo, cynk, siarkę, mangan, nikiel, kobalt, krzem, chlor, bizmut,  a z witamin: w dużych ilościach  kwas pantotenowy, kwas nikotynowy, witamina PP oraz inozytol, w mniejszych obecne są witaminy B1, B2, B6, C, biotyna, kwas foliowy i witamina B12. Natomiast witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E) występują w ilościach śladowych.  Z cukrów w mleczku pszczelim występują  głownie : fruktoza, glukoza i sacharoza. Białko mleczka pszczelego należy do wysokowartościowych i zawiera od 18 do 25 aminokwasów, przy czym 9 z nich zalicza się do substancji wytwarzanych poza ustrojem, a niezbędnych dla organizmu. Warto dodać, że około 10% aminokwasów występuje w stanie wolnym i jest dobrze przyswajane przez organizm człowieka. W mleczku pszczelim obecne są liczne enzymy, w tym proteazy, amylaza i inwertaza. Warto odnotować wysoką zawartość (2 - 12 μg/g) neurohormonu – acetylocholiny.

Do tego mleczko wykazuje silne działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Nic dziwnego, że od wieków znalazło zastosowanie w medycynie. Przez wiele mleczko pszczele było zwane eliksirem młodości. Badania dowiodły , że mleczko wspomaga regenerację organizmy, przyspiesza przemianę materii i oczyszcza organizm. Stosuje się je w zaburzeniach przemiany materii,  schorzeniach układu krążenia, schorzeniach układy oddechowego ,schorzeniach przewodu pokarmowego, chorobach narządów ruchów , w geriatrii, i innych schorzeniach wewnętrznych (np. niektórych chorobach nerek). U dzieci, mleczko pszczele jest wykorzystywane do leczenia anemii powstałej na skutek niedoboru żelaza. Powoduje wzrost liczby erytrocytów oraz zawartości hemoglobiny. Może być , a nawet jest zalecany dla  kobiety w ciąży.

Mleczko obecnie dostępne jest nie tylko w postaci naturalnej, ale w wielu innych formach na przykład  tabletek czy też liofizowanej . Tak jak wspominaliśmy działanie mleczka jest bardzo mocne, dlatego należy stosować się ściśle do zalecanych dawek – łatwo bowiem o przedawkowanie. Świeże mleczko jest trudne do przechowywania ze względu na wrażliwość zarówno na światło jak i temperaturę Pszczoły zużywają mleczko na bieżąco, a więc go nie konserwują tak jak miód. Zamknięte w szczelnych pojemnikach, w temperaturze pokojowej zachowuje swoje właściwości przez kilka dni.
Przechowywane w lodówce w temp. 0-5 °C może być przechowywane przez okres roku. Mleczko konserwowane alkoholem. Najczęściej stosuje się 10% roztwór (emulsję) mleczka w 40% alkoholu etylowym. Można przechowywać w szczelnym słoiczku w ciemnym miejscu przez okres do jednego roku. Mleczko konserwowane miodem. Do płynnego miodu dodaje się mleczka w ilości 0,5% do 5%, bardzo długo i dokładnie miesza. Uznano jako najbardziej efektywną mieszankę, miód z dodatkiem 2% mleczka pszczelego. Można przechowywać w ciemnym miejscu przez rok, w lodówce nawet dłużej.

PROPOLIS

Inaczej kit pszczeli, jest produkowany przez wszystkie pszczoły (oprócz p. indyjskich) z żywicznych substancji roślinnych wymieszanych z śliną pszczół. Służy on im jako lek i jako środek do uszczelniania ula. Propolis ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i przeciwwirusowe.

Ma różną barwę od żółtej do czarnej. Stosowane są często następujące określenia barwy: żółtozielony, zielonkawy, pomarańczowy, ceglastoczerwony, ciemnobrązowy. Może pociemnieć. Jego zapach jest aromatyczny i przyjemny. Smak bywa cierpki, piekący i gorzkawy. W temp. pokojowej jest twardy, ale w upalne lato może stać się lepki i plastyczny.

Propolis możemy najczęściej spotkać jako maść lub nalewkę.
UWAGA! Propolis może wywoływać uczulenia.

Zastosowania lecznicze:

·         Schorzenia dermatologiczne

-bakteryjne, grzybiczne i wirusowe zakażenie ran

-oparzenia i odmrożenia

-łuszczyca

-powikłane rany, odleżyny

-trądzik

-przyspieszenie procesu gojenia ran

·         Schorzenia laryngologiczne

-nieżyt nosa (katar)

-zapalenie zatok

-zapalenia gardła i krtani

-zapalenie jamy ustnej i dziąseł

-stany po ekstrakcji zębów

·         Choroby wewnętrzne

-stany zapalne górnych i dolnych dróg oddechowych

-nadciśnienie tętnicze

-choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

-stany zapalne żołądka i jelit

-choroba refluksowa

-hemoroidy

-zmiany reumatyczne

-hiperlipidemia

-schorzenia wątroby i dróg żółciowy

·         Choroby naczyń krwionośnych

-zapobieganie miażdżycy

-niewydolność układu żylnego

-żylaki

-zespół pozakrzepowy

-owrzodzenia podudzi

·         Choroby stawów

-reumatoidalne zapalenie stawów

-zesztywniające zapalenie kręgosłupa